Duygusal Zekanın Gücünü Keşfedin
Zaman zaman televizyonlarda çok zeki insanlara rastlanır, onları tarif ederken de IQ seviyesi diye bir tanımdan bahsederler, bizler de meraklanır acaba IQ testi internette var mı diye bir bakar, hemen bir heyecanla yapmaya başlar orada ki puan yüksek çıkarsa kendimizi bak görüyor musun zekam ne kadar yüksek çıktı diye sevinirdik.
IQ tartışmaları sürerken bir de EQ yani duygusal zeka kavramı ortaya çıktı. Peki duygusal zeka nedir kısaca açıklamak gerekirse, kişinin hayatında ve mesleki kariyerinde güçlü ilişkiler kurması, stresini azaltması, duygularını olumlu şekilde yönetebilmesi, empati yapabilmesi, zorlukların üstesinden gelebilmesi gibi durumlarla başa çıkabilme yeteneğidir.
Bu yazımızda ise duyguların işlevi ve duygusal zeka nedir gibi kavramların ve açıklanması gereken terimlerin üzerine duracağız.
Duygusal zekayı derinlemesine tahlil etmeden önce duygu nedir sorusunun cevabını verelim; Duygu insan hayatında doğumuyla başlayan bir yaşam boyu süren, zaman içerisinde çeşitlenerek gelişen, değişen, çevremize verdiğimiz sinyallerdir. Duyguları sayesinde insanoğlu çevresine kulak verir ve ortama uyum sağlayarak yaşamını devam ettirir.Duygusal zekası yüksek olan kişiler ise, duygularının ve duygulanımın farkında olur ve çevresiyle uyumlu bir şekilde var olabilmek için duygularından faydalanabilen insandır.
Duygusal zekanın ne olduğunu tanımladık, bir de bunun üst seviyesi olan yüksek duygusal zeka vardır ki bunu anlamak için temel 4 bileşenden referans alınabilir;
- Yüksek duygusal zekaya sahip insanlar hem kendilerinin hem de başkalarının duygularını anlayabilirler kısacası duygusal farkındalığa sahiptirler
- Yine bu tip kişiler duygularını kullanma yani düşüncelerini istedikleri şekilde yönlendirebilmek için duygularına erişebilir ve duygularını hissetme yeteneğine sahiptirler
- Duygusal bilgi yani duygularını anlama yeteneğine sahiptirler, verdikleri sinyalleri okuyabilme kapasiteleri yüksektir
- Son olarak da duygu yönetimi konusunda kişisel gelişim ve değişim durumlarında duygularını düzenleyebilecek potansiyele sahiptirler
Duygu Odaklı Terapi Nedir?
Kliniğimizde vermiş olduğumuz duygu odaklı terapide ki temel amaç danışanın duygusal zekasını geliştirmek ve kişinin duygularını anlaması, düzenlemesi ve gerektiğinde ise dönüştürmeye yönelik becerilerini arttırmak ve geliştirmektir.
Hayatımız boyunca karşılaştığımız herhangi bir olayda yahut kişide bir duygu hissederiz, acaba neden bir duygu hissederiz, hissettiklerimiz bize ne söylüyor. Aslında duygularımız bizim hayatta kalma, iletişim kurma, problem çözme gibi durumlarda motor işlevi görür. Hissiz olmak bir sorundur, duyguları görmezden gelmek temel bir sorundur, çünkü insan olmanın en temel kuralı duygulardır. Her durum için farklı duygu durumlarımız var, tehlikedeysek ona göre, yalnızsak ona göre, kısacası her durum için ayrı duygulanırız.
Duygularımızın sesine kulak verirsek bizlere harekete geçmek için mesaj verdiğini anlarız, değişken koşullarda en hızlı tepkiyi duygularımıza bakarak anlayabiliriz, korku hissediyorsak kaçmamız gerektiği gibi, öfke hissediyorsak karşı koyup sakinleşmek gibi, üzüntü duyuyorsak birilerinin ilgisini çekmek gibi mesajları bize duygularımız verir. Duygusal zeka bizim kendimizi değiştirmemiz, ilişkilerimizi sürdürmemiz yahut sonlandırmamız için fırsatlar verir.
İnsan her durum için farklı duygular hisseder, bu duygular sayesinde davranışlarımızı belirler, nereye yönelim yapacağımızı belirleriz, aslında çoğu zaman insan bunun farkında olmaz, duygusal zeka karşımızdaki kişinin içini okumanın sırlarını veriyor, kişinin ses tonundan, davranışından, vücut dilinden alınan veriler duygusal zeka sayesinde bir sonuca dönüşür ve biz de bir duygu olarak vücut bularak, zihin de kendisine duygulardan gelen mesajı alır ve yönelimini ona göre yapar. Duygusal zeka gelişkin kişiler de bu saydıklarımızın eyleme geçmiş hallerini çokça görebilirsiniz.
Duygusal tema dediğimiz kavram her ilişkide var olan bir durumdur, eğer üzgün iseniz kaygılı bir tema vardır, korkan birisi ise tehdit algıladığını gibi çok farklı durumlar ve çok farklı temalar vardır, duygusal zekanın ana işlevi bu temayı algılayıp kendimize yeni bir çeki düzen vermek için harekete geçmektir.
Aslında dikkatle bakarsak duygularımızın hayatımıza ne kadar çok yön verdiğini görürüz. Güzel bir durum oluşmuşsa sevinçli oluruz ve sonraki zamanlar da karar verme konusunda pek fazla düşünmeyiz. Yapılan bir araştırmada beyin hasarı sonucu duygusal tepki vermeyi kaybetmiş birinin karar verme konusunda kolay karar veremediği ve çözüme ulaşamadığı görülmüştür. Beynindeki içsel duyguların var olduğu bölümde hasar görmüş birisi, tehlikeli olabilecek durumları hissedemediği için bu tür olaylara düşünmeden girebilmektedir. Duygusal zeka oto-kontrol misali, karar verme zamanlarında belirli seçenekleri eler ve karar vermemizi kolaylaştırır.
Duygusal zeka için geliştirilmiş duygu odaklı terapide, sahip olduğumuz duygusal zeka geliştirilerek, sahip olduğumuz duyguları fark edip onları yönlendirme ve geliştirme üzerine yapılan terapidir. Duyguların farkında olmak onlara ulaşmak ve verilen mesajları iyi okuyabilirsek hayatımız boyunca karar vermez mekanizmalarında daha rahat oluruz ve hayatımızı daha iyi yönlendirmiş oluruz. Bu yüzden duygusal zeka gelişimi için duygu odaklı terapi seansları kendimizi keşfetmemiz için gereklidir.
Klinik Psikolog
Ali Bıçak
